Ngjarjet tragjike të 21 Janarit 2011, ku katër protestues humbën jetën dhe dhjetëra të tjerë u plagosën në një përplasje me forcat e rendit në Tiranë, vazhdojnë të jenë një plagë e hapur në kujtesën dhe politikën shqiptare.
Por pyetja që ngrihet në këtë përvjetor është: A mund të konsiderohet ajo ngjarje si “krim shtetëror pa dashje”, siç ka deklaruar së fundmi kreu i Partisë Demokratike, Sali Berisha?
Berisha ka theksuar se, megjithëse viktimat u vranë nga njerëz të shtetit, nuk duhet domosdoshmërisht ta quajmë këtë krim me qëllim të mirëfilltë, por “krim shtetëror pa dashje”, duke sugjeruar një mungesë të qëllimshme në vrasje, por fajësim të shtetit për përgjegjësinë morale dhe ligjore.
Në të njëjtën kohë, dosja e 21 Janarit vazhdon të jetë prioritet për Prokurorinë e Posaçme Anti-Korrupsion (SPAK), e cila prej vitesh po përballet me sfidën e thellë të vonesave dhe zvarritjeve hetimore.
Pse janë zvarritur kaq shumë hetimet që nga viti 2011?
Ndërhyrjet politike dhe presionet: Ngjarjet e 21 Janarit kanë qenë për shumë vite një temë e ndjeshme politike, ku përplasje të forta midis partive kanë ndikuar drejtpërdrejt në rrjedhën e hetimeve.
Mungesa e institucioneve të pavarura: Përpara krijimit të SPAK-ut, hetimet janë zhvilluar nga institucione që shpeshherë janë perceptuar si të ndikuara politikisht, duke vështirësuar ndjekjen e drejtë penale.
Kompleksiteti i hetimeve: Përplasja përfshinte shumë aktorë, përfshirë strukturat e policisë dhe faktorë politikë, duke kërkuar hetime të thella dhe të ndërlikuara.
Mungesa e dëshmive të plota dhe presionet ndaj dëshmitarëve: Dëshmitarët dhe aktorët kryesorë shpeshherë janë ballafaquar me presione, duke vështirësuar mbledhjen e provave.
Ndërkohë që SPAK ka deklaruar se po i jep prioritet këtij dosjeje, rrugëtimi drejt drejtësisë për 21 Janarin mbetet i gjatë dhe i vështirë.
Ngjarjet e 21 Janarit dhe përplasja mbi termin “krim shtetëror pa dashje” nuk janë vetëm një debat ligjor, por reflektojnë edhe sfidën e madhe të drejtësisë në Shqipëri për të përballuar të kaluarën dhe për të garantuar llogaridhënie për ngjarje kaq tragjike.
