Sistemi gjyqësor shqiptar po përballet me presione të jashtëzakonshme pas reformës së vitit 2023, që solli shkrirjen e gjashtë Gjykatave të Apelit (në Shkodër, Vlorë, Durrës, Korçë, Gjirokastër e Durrës) dhe krijimin e një Gjykate të Vetme të Apelit me seli në Tiranë.

Efekti në kohën e trajtimit të dosjeve

Në vitin 2022, çështjet civile në shkallë të parë tërhiqeshin për mesatarisht 377 ditë, por në Apel koha e pritjes eksplodonte në 2272 ditë, pesëfishin e mesatares së Këshillit të Evropës.
Çështjet administrative janë edhe më problematike,  trajtohen për 179 ditë në shkallë të parë, por në Apel koha shkon deri në alarmueshëm 8680 ditë (rreth 23.7 vite).
Rasti i çështjeve penale është “më i pranueshëm”. Në shkallë të parë zgjidhen në 93 ditë, në Apel 531 ditë, ndërsa në Gjykatën e Lartë shkon në 902 ditë.

Ngarkesa e jashtëzakonshme dhe mungesa e gjyqtarëve

Që nga fillimi i veprimtarisë, Gjykata e Apelit në Tiranë është mbushur me rreth 30,000 dosje të transferuara nga gjykatat e rretheve. Me vetëm 25 gjyqtarë në funksion nga 78 të mundshëm dhe koha mesatare për të shqyrtuar secilën është rreth 4 vjet pune intensive.

Mungesa e gjyqtarëve është përmendur si “emergjencë kombëtare”, me 41,700 dosje të prapambetura në Apelin e Juridiksionit të Përgjithshëm

Reagimet dhe shqetësimet e avokatëve

Dhoma e Avokatëve të Vlorës, Korçës dhe të tjera kanë nxitur protesta, duke theksuar se qytetarët do të përballen me kosto financiare dhe kohore të larta, pasi do duhet të udhëtojnë në Tiranë për çdo seancë.
Presidenti i Dhomës së Avokatisë paralajmëron për kaos gjyqësor, duke kërkuar që të gjendet një model që ruan shpejtësinë dhe aksesin, dhe të evitohet modeli aktual që rrezikon përjashtimin nga drejtësia për shumë qytetarë.