Auditimi i OSBE-ODIHR mbi pjesëmarrjen Gjinore në Kuvendin e Shqipërisë Shkakton debat të gjerë. Opozita e kundërshtoi fort, ndërsa ekspertët ligjorë vlerësojnë përplasjet ndërmjet ligjit vendor dhe praktikave ndërkombëtare për ndjeshmërinë gjinore.
Ky auditim përfshin pyetje mbi përkatësinë gjinore të deputetëve, duke përfshirë opsione si “mashkull,” “femër” dhe “të tjerë,” të cilat janë cilësuar si provokative.
Një sondazh i kryer nga OSBE-ODIHR, që synon të masë nivelin e përfaqësimit gjinor në Kuvendin e Shqipërisë, ka provokuar reagime të ashpra, sidomos nga radhët e opozitës. Ky sondazh, që përfshin një pyetje të cilës deputetëve iu kërkohet të përcaktojnë “seksin” e tyre në kategori si “mashkull,” “femër” apo “të tjerë,” është denoncuar publikisht nga deputeti demokrat Tritan Shehu, i cili e cilëson këtë veprim si provokim të drejtpërdrejtë nga OSBE-ja.
Në fjalën e tij, Shehu e konsideroi të papranueshme përmbajtjen e pyetësorit, duke theksuar se ky dokument bie ndesh me parimet dhe normat juridike të Shqipërisë, të cilat njohin vetëm dy kategori gjinore: mashkull dhe femër. Sipas tij, dhe bazuar në ligjet e vendit, Kodi i Familjes e njeh vetëm strukturën familjare tradicionale të përbërë nga një burrë dhe një grua.
Në këtë kontekst, Shehu i kërkoi OSBE-së të tërhiqet nga ky sondazh, duke e cilësuar “qesharak dhe provokativ.” OSBE ka sqaruar se ky sondazh nuk është përgatitur në Shqipëri, por vjen nga zyra qendrore e ODIHR në Varshavë. Ndërkohë, Kuvendi i Shqipërisë ka reaguar duke e konsideruar sondazhin si një praktikë standarde që po zbatohet në të gjithë rajonin, përfshirë vende si Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Malta, Sllovenia dhe Portugalia. Sipas Kuvendit, ky auditim i pjesëmarrjes gjinore ka për qëllim të ndihmojë parlamentet në kuptimin e nivelit të përfaqësimit gjinor dhe ndjeshmërisë ndaj çështjeve gjinore në funksionet kryesore të përfaqësimit, legjislacionit dhe mbikëqyrjes.
Ndërkohë, për shumë ekspertë ligjorë, ky sondazh bie ndesh me ligjin për barazinë gjinore në Shqipëri, të miratuar në vitin 2008. Sipas këtij ligji, barazia gjinore rregullohet mbi bazën e mbrojtjes dhe trajtimit të barabartë mes burrave dhe grave, pa hapësirë për interpretime mbi kategori të tjera gjinore.
Këta ekspertë theksojnë se nisma e OSBE-ODIHR-it rrezikon të sfidojë parimet themelore të këtij ligji, duke futur elemente të cilat nuk janë të përfshira në kuadrin aktual ligjor të Shqipërisë. Ndërkohë, Kuvendi dhe OSBE-ODIHR mbeten në përpjekje për të gjetur një gjuhë të përbashkët për të avancuar këtë proces.
Sipas njoftimit të Kuvendit, auditimi i pjesëmarrjes gjinore ka për qëllim të vlerësojë në çfarë mase parlamentet janë të ndjeshme dhe reagojnë ndaj çështjeve gjinore. Rezultatet pritet të sjellin rekomandime të reja për të përmirësuar ndjeshmërinë gjinore dhe barazinë në strukturat legjislative të vendit./Fjala.al
