Hetimi ndaj ish-presidentit të Shqipërisë, Ilir Meta, i cili u arrestua më 21 tetor nën akuzat për korrupsion, nisi pas një kallëzimi të ngritur në vitin 2018 nga Romeo Kara, jurist pranë institucionit Operatori i Shpërndarjes së Energjisë.

Kallëzimin, atëkohë, e mori në dorë Prokuroria e Krimeve të Rënda, e cila më vonë, për shkak të reformës në drejtësi, u shkri.

Me krijimin e Strukturës së Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) në vitin 2019, dosja i kaloi asaj.

Në atë kallëzim pretendohej për akte korruptive nga ana e Metës, derisa mbante postin e ministrit të Jashtëm, e më pas të Ekonomisë, mes viteve 2009-2013.

Si president shteti, Meta shërbeu nga korriku i vitit 2017 deri në korrik të vitit 2022.

Kara bëri kallëzim jo vetëm ndaj Metës, por edhe Sali Berishës si kryeministër i asaj kohe.

Ndaj Metës, ndërkohë, u ngritën edhe dy kallëzime të tjera.

Më 10 qershor të vitit 2022, ishte ish-deputeti Halit Valteri që ngriti kallëzim kundër tij në SPAK me pretendimin se në kohën që drejtonte partinë Lëvizja Socialiste për Integrim, kishte firmosur kontrata lobimi me kompani në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, duke shpenzuar shuma të konsiderueshme parash, disa prej të cilave nuk janë deklaruar.

Po në qershor të vitit 2022, SPAK-u i regjistroi të dyja kallëzimet në një të vetëm.

Në shtator të po atij viti, në dyert e SPAK-ut mbërriti edhe një tjetër kallëzim ndaj Metës dhe bashkëshortes së tij, Monika Kryemadhi.

Avokati Idajet Beqiri pretendonte se çifti Meta kishte shpenzuar shuma të mëdha parash për shërbime mjekësore dhe të kirurgjisë estetike, që nuk justifikoheshin me të ardhurat e tyre, duke ngritur kështu dyshime për mosdeklarim të të ardhurave dhe për burime financimi me origjinë korruptive.

Afera CEZ-DIA

Në mars të vitit 2009, Shqipëria lidhi kontratë me Qeverinë e atëhershme çeke, që 76% e aksioneve të Operatorit të Shpërndarjes së Energjisë t’i kalonin kompanisë çeke, CEZ.

Opozita e asaj kohe, me në krye Partinë Socialiste, e kundërshtoi, duke akuzuar Qeverinë se veproi në mënyrë klienteliste.

CEZ-i hasi në vështirësi për mbledhjen e detyrimeve si nga abonentët familjarë, ashtu edhe nga institucionet shtetërore.

Për këtë arsye u kërkua lidhja e një kontrate me një kompani që do ta ndihmonte CEZ-in t’i mblidhte borxhet.

Kontrata u lidh në shtator të vitit 2010 me kompaninë DIA.

Kjo kompani rezultoi të ishte regjistruar në korrik të vitit 2010 në Ishujt Virxhinia, me një kapital prej 50 mijë dollarësh.

Drejtues të saj ishin dy shtetas shqiptarë, njëri prej të cilëve Kastriot Ismailaj.

Rreth një muaj më vonë, kompania hapi degën e saj në Shqipëri për “investime financiare, mbledhje detyrimesh, konsulta në fushën e energjetikës” etj.

Më 1 shtator, pastaj, u firmos marrëveshja me CEZ-in për mbledhjen e detyrimeve të papaguara, edhe pse, sipas SPAK-ut, “nuk kishte asnjë përvojë në këtë fushë”.

Marrëveshja u kundërshtua nga Bordi Mbikëqyrës i CEZ-it dhe nuk u miratua prej tij.

Megjithatë, pak ditë më vonë, DIA përfitoi dy pagesa në vlerën e një milion eurove. Në muajin shkurt të një viti më vonë u firmos e njëjta marrëveshje e refuzuar më herët dhe në tetor të vitit 2011 marrëveshja u zgjidh.

Gjatë kësaj kohe rezulton se janë kryer dhjetëra transaksione bankare dhe kompania DIA ka përfituar rreth 649 miliardë lekë – apo rreth 6.4 milionë euro – me ndihmën e dy shtetasve çekë, që ishin pjesë e bordit mbikëqyrës të CEZ-it, duke i shkaktuar dëm shtetit, që zotëronte 24% të aksioneve.

Për aferën e njohur si CEZ-DIA ka pasur një kallëzim në vitin 2014, ndaj Kastriot Ismailajt, që u arrestua një vit më pas dhe në vitin 2018 u dënua me 11 vjet burg. Pasi kreu dënimin vitin e kaluar, ai u lirua.

SPAK-u, gjatë hetimeve, zbuloi se Meta ka pasur njohje të hershme me Ismailajn dhe se ka qenë ndikimi i tij si ministër i Jashtëm e më pas si ministër i Ekonomisë që ka çuar në nënshkrimin e marrëveshjes.

SPAK-u thotë se këtë e ka konfirmuar edhe shtetasi çek, Jozef Hejsek, ish-shef ekzekutiv i CEZ-it, në Gjykatën e Arbitrazhit në Vjenë.

Sipas SPAK-ut, Meta ka marrë përfitime në shuma të konsiderueshme nga Ismailaj, përmes kësaj afere.

CEZ-it, pas tre vjetësh qëndrimi në Shqipëri, iu hoq licenca dhe kompania çeke e çoi çështjen në Arbitrazh, ku kërkoi 200 mijë euro dëmshpërblim./REL