Andrej Babiš, miliarderi i vetëshpallur “Trumpist” që fitoi zgjedhjet çeke të muajit të kaluar, ka refuzuar të shesë perandorinë e tij të madhe të biznesit, por këmbënguli se do të zgjidhë një konflikt interesi që kërcënon ta pengojë atë të bëhet kryeministër.

Babiš, partia e të cilit ANO përfundoi e para në votimet e tetorit, por nuk arriti të sigurojë shumicën në parlament, tha në një postim në mediat sociale të enjten se nuk do ta shiste konglomeratin e tij të bujqësisë, përpunimit të ushqimit dhe kimikateve Agrofert.

“E kam thënë vazhdimisht se nuk do ta shes kurrë Agrofert. E kam thënë vazhdimisht se do ta zgjidh konfliktin e interesit në përputhje me ligjet çeke dhe evropiane”, tha Babiš, pasuria neto e të cilit vlerësohet në 3.9 miliardë dollarë.

“Kjo nuk është si të shesësh një role në një furrë buke.”

Presidenti çek, Petr Pavel, tha të mërkurën se populisti 71-vjeçar duhet të shpjegojë publikisht se si do t’i eliminojë konfliktet e interesit që rrjedhin nga aktivitetet e tij të biznesit përpara se të emërohet kryeministër.

Kushtetuta çeke “kërkon në mënyrë të qartë që presidenti të marrë në konsideratë shfaqjen e mundshme të një konflikti interesi dhe mundësitë për zgjidhjen e tij” kur shqyrton se kë të emërojë si ministra të qeverisë, tha zyra e Pavel.

Presidenti “dëshiron që të jetë e qartë se në çfarë mënyre specifike Andrej Babiš do t’i përmbushë detyrimet e tij kushtetuese dhe ligjore”, thuhet në deklaratë, duke shtuar se Paveli ishte gati ta emëronte Babišin si kryeministër “pa vonesë” sapo çështja të zgjidhej.

Disa qindra kompani të Babišit, shumica nën ombrellën e Agrofert, operojnë në Republikën Çeke dhe në vende të tjera të Evropës Qendrore, duke përfituar nga dhjetëra miliona euro në subvencione bujqësore kombëtare dhe të BE-së dhe të tjera, si dhe kontrata publike.

Sipas ligjit çek, ministrat e qeverisë nuk mund të marrin ndihmë ose kontrata publike.

Organizata mbikëqyrëse e korrupsionit Transparency International ka thënë se për të shmangur një konflikt interesi, Babiš duhet ose ta shesë, ose të refuzojë kontratat publike, ose të qëndrojë jashtë qeverisë.

Babiš tha se do të “respektonte ligjet” nëse emërohej kryeministër, por nuk donte të shpjegonte paraprakisht se si, sepse çështja ishte “një çështje jashtëzakonisht e ndjeshme dhe personale për mua, dhe gazetarët do të më kritikojnë gjithmonë gjithsesi”.

Gjatë mandatit të tij të parë si kryeministër, nga viti 2017 deri në vitin 2021, Babiš u përball me disa beteja ligjore dhe një hetim të BE-së mbi konflikte të mundshme interesi.

Ai i zhvendosi përkohësisht asetet e tij në fonde besimi, duke ruajtur njëfarë ndikimi mbi to.